1865 yılında Erzurum'un Hınıs ilçesinin Kolhisar köyünde doğan Şeyh Said, Nakşibendi tarikatının önemli isimlerinden biriydi. Mayıs 1925'te büyük bir isyan başlatmayı hedefleyen Şeyh Said'in planları, Diyarbakır'ın Piran köyünde jandarma ile çıkan çatışma sonucu erken bir şekilde ortaya çıktı.
İsyanın doğası hala belirsizdir; bazıları bunu bir Kürt bağımsızlık hareketi olarak görürken, diğerleri laikliğe karşı bir ayaklanma olarak değerlendirir. Bölgedeki Kürtler, cumhuriyetin getirdiği eşitlik ilkesiyle bazı ayrıcalıklarını kaybetmiş ve din bağları zayıflamıştı. Ayrıca, bölgedeki feodal beylerin arazilerini koruma endişesi de isyanın nedenlerinden biriydi.
İsyan, bugün Bingöl'e bağlı Genç vilayetinde başladı. İsyancılar, Hınıs, Çapakçur, Lice ve Palu'nun ardından Elazığ'ın merkezini ele geçirdi ve Diyarbakır'ı kuşattı.
ŞEYH SAİD'İN GÜNÜMÜZDEKİ GÖRÜNÜMÜ
Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi'nin, kayyum tarafından yönetildiği 19 Ağustos 2019 tarihinden bu yana, geçen hafta başlatılan bir bulvara Şeyh Said'in isminin verilmesi, tartışmalara neden oldu. İYİ Parti, bu adımı sert bir şekilde eleştirerek İstanbul Milletvekili Mehmet Salim Ensarioğlu'nu disipline sevk etti.
CHP Genel Başkanı Özgür Özel, konuyla ilgili olarak, "Şeyh Said isyanıyla ilgili olarak, konjonktüründe Cumhuriyet'e karşı bir ayaklanma olduğunu biliyorum. Bastırılırken oluşan acılar torunların kalbini acıtıyorsa saygılı olmak gerekir" dedi.
Özel'in bu açıklamalarına tepki gösteren Zafer Partisi Başkanı Ümit Özdağ, "Zamanı geldiğinde o bulvara Diyarbakır'ın yiğit evladı Ziya Gökalp'in adını vereceğiz" şeklinde konuştu.
